Ik gaf de afgelopen week mijn medewerking aan een artikel op de website van Gaykrant.nl. Hun journalist Ranjith Postma nam het initiatief tot een briefwisseling tussen mij en voormalig hoofdredacteur Rick van der Made, waarbij we elk twee brieven naar elkaar schreven. Rick van der Made is het niet eens met mijn genderkritische houding over o.a. non-binaire gender, en het plan was om daar met argumenten over uit te wissselen.
Vandaag kwam het stuk online. Ik vond het een intense maar mooie briefwisseling geworden. Ondanks de grote verschillen waarbij het hier en daar ook schuurt, hadden Rick en ik toch een respectvolle uitwisseling. Wel had hoofdredacteur Ronald Mol vlak voor publicatie besloten het stuk af te sluiten met een nawoord van hem, waarin hij stelling neemt tegen mij en vóór Rick. Dat was tegen de afspraak, en dus werd dat nawoord later die dag offline gehaald. Maar door kritiek van een klein groepje luidruchtige mensen in de achterban is het stuk nu helemaal offline gehaald.
Ik ben dus opnieuw gecanceld. Niet alleen op de UvA wordt mijn genderkritische positie niet getolereerd, maar ook werd ik eerder uit de Regenboogcommissie van COC Nederland gegooid vanwege mijn wetenschappelijke werk, zonder dat men met mij in gesprek wilde. En nu wordt dus ook een stuk van de Gaykrant gewoon weggecensureerd. Het onderstreept wel mijn punt: de links-progressieve queerbeweging is heel goed in overal extremisme zien, behalve bij zichzelf. Maar het is toch weer een triest moment. Ik zet het stuk hieronder online, voor wie wil lezen.
Laurens Buijs: “non-binaire gender is een hype”
Het NRC berichtte vorige week dat Laurens Buijs, interdisciplinair sociaalwetenschapper en ondernemer, voorlopig geschorst blijft als docent aan de Universiteit van Amsterdam. Buijs vindt non-binaire gender ‘een lege hype in de moderne samenleving’ en een ‘gevaarlijk en pseudoweten-schappelijk dwaalspoor’. Hij waarschuwt voor ‘wokeisme’. Gaykrant oud-hoofdredacteur Rick van der Made vindt daar iets van, wat niet betekent dat Buijs niet het laatste woord krijgt.
Redactie: Ranjith Postma
Beste Laurens,
‘Wat heeft het nu allemaal precies opgeleverd?’ vraag ik me af als ik naar je foto kijk die bij het NRC-artikel over je (verloren) kort geding staat. Ik zie een man met een verbeten trek om zijn mond en met een blik in de ogen die me een beetje beangstigt.
‘Hoe kan iemand met zo veel potentie en met zo’n voortrekkersrol in de LHBTI+gemeenschap het zichzelf zo moeilijk maken dat hij door iedereen uitgekotst wordt? Zelfs door zijn eigen gemeenschap?’ schiet het door me heen als ik het artikel lees.
En dat verontrust me een beetje.
Ik zie hoe een aimabel, slim, eloquent, activistisch en toegankelijk mens langzaamaan opgevreten wordt door trots, onverzettelijkheid, hardheid en grofheid. En uiteindelijk door het verlies – of in elk geval de beschadiging – van een veelbelovende carrière.
We hadden wel eens contact met elkaar. We leverden beiden bijdragen aan documentaires over onze LHBTI+gemeenschap. Maar als je nu door de NOS uitgenodigd wordt om je mening te geven over anti-LHBTI+geweld, moet de NOS vervolgens over deze uitnodiging spijt betuigen.
En als ik je in het Parool een keertje van repliek dien, word ik door het rechts-populistische platform De Dagelijkse Standaard uitgemaakt voor “knettergekke hoofdredacteur”.
En daar maak ik me een beetje zorgen over.
Niet over dat “knettergek” (het zal me een zorg zijn hoe rechts-populistisch Nederland mij noemt) maar wel over jouw belangrijke, wetenschappelijke LHBTI+stem die nu verstomd lijkt. Of hoogstens nog omarmd wordt door mannen als Baudet en Karskens.
En los van de vraag wie nu wel of geen gelijk heeft, dat moet iets met je doen. Wat precies?
Groet,
Rick van der Made
Beste Rick,
Je zegt dat ik het mezelf erg moeilijk maak, maar ik vind dat het mij moeilijk wordt gemaakt door anderen.
Je ziet een verbeten trek om mijn mond en een blik die je beangstigt. Je ziet me opgevroten worden door trots en hardheid. Die interpretaties laat ik graag bij jou.
Ik doe slechts wat ik denk dat goed is, probeer trouw te blijven aan mezelf en niet aan sociale wenselijkheid. Dat voelt goed.
Ik geloof niet in de ontwikkeling die de LHBTI-beweging maakt. Ik zie veel politieke correctheid, een soort religie. Ik geloof niet in het idee dat niet alleen gender maar ook sekse zo zacht is als boter.
We zijn goed om naar radicalisering van anderen te wijzen. Maar onze beweging is zélf aan het radicaliseren. Daar wil ik graag aandacht voor vragen. Ik maak me zorgen. We overvragen Nederland en verliezen daardoor draagvlak, jagen de polarisatie zelf aan.
Wokeness is een groot gevaar. Het is een totalitaire ideologie. Ik kom in verzet. Daarin strijd ik soms te zacht, dan te hard. Ik ben een mens en leer, maar ben in elk geval niet stil.
Ik ga in op uitnodigingen van alle media en politieke partijen. Dat alleen Karskens en Baudet mij vragen, betekent niet dat ik “in hun kamp” zit. Daarnaast denk ik dat de vooroordelen over hen ook mogen worden uitgedaagd. Ik ben voor radicale dialoog.
Het is belangrijk op de bal te spelen en niet op de persoon. Dat vinden veel mensen moeilijk in het heetst van de strijd, ik ook. Maar met persoonlijke aanvallen diskwalificeer je jezelf. Trek je dus niets aan van die opmerking van DDS.
Groeten,
Laurens
Beste Laurens,
Dank voor je mooie antwoord. Echter, je trekt mijn vraag de maatschappelijke arena in: ook mij probeer je te overtuigen van je gelijk en dat is uiteraard je goed recht, maar ik vind dat minder interessant dan de vraag wat de gehele affaire met je doet.
Om toch in te gaan op je antwoord: ik denk dat het niet aan jou, noch aan mij is om te bepalen hoe hard of zacht gender en seksualiteit mogen of moeten zijn.
Jij beschrijft het als “radicalisering” van de LHBTI+gemeenschap, ik zie het als het proces waarbij mensen (eindelijk) zelf mogen bepalen of ze uit hokjes willen breken of juist een hokje willen opzoeken. Misschien is dat wel de ultieme emancipatie. Wie weet. De tijd zal het leren.
Ik ben geboren in 1968. Toen ik dertien jaar later uit de kast kwam, werd homoseksualiteit vaak genoeg nog als radicaal beschouwd. Even een leuk feitje: het COC was in die jaren helemaal geen voorstander van de openstelling van het burgerlijk huwelijk voor paren van gelijk geslacht. Dat vonden ze maar “hetero-gedoe”. In die zin laat de discussie over gender ook zien hoezeer we als homo’s en lesbiennes een beetje in slaap zijn gesust de laatste decennia. Nederland is van koppositie naar een dertiende plaats geduikeld als het om Europese landen en LHBTI+rechten gaat.
Mijn moeder zaliger was een uitgetreden non en kreeg vier kinderen waarvan drie homoseksueel. Ze bleef gelovig maar nam meer afstand van de kerk als instituut. Ze werd lid van de Acht Mei-beweging die probeerde om de kerk van binnenuit te veranderen. Niet stil. Maar zeker niet tierend en om zich heen slaand.
Toen ik zo’n dertig jaar later met mijn man trouwde, werd ons huwelijk ingezegend door pastor Ben Kortmann.
Je had ervoor kunnen kiezen de LHBTI+beweging van binnenuit te veranderen. Te waarschu-wen. Zeggen het ietsje rustiger aan te doen. Dat overdreven wokeness misschien niet de oplossing is. Die positie had je zeker. Ik denk dat de LHBTI+beweging daar ook recht op zou hebben gehad. En erbij gebaat was geweest. Het is vrij gemakkelijk ergens tegenaan te schoppen (dit schrijf ik, wetende wat je nu doormaakt) maar het is oneindig veel lastiger de boel van binnenuit te veranderen.
Misschien moet ik de vraag anders stellen. Niet “wat doet het met je”, maar “wat heeft jouw affaire jou en de LHBTI+beweging opgeleverd”?
Wiens invloed op de LHBTI+emancipatie is groter? De jouwe, of die van mijn moeder?
Ik weet het oprecht niet.
Groet,
Rick van der Made
Beste Rick,
Je zegt dat iedereen zelf mag bepalen hoe hard of zacht gender is. Daar zit ons verschil. Woke presenteert gender als enkel maakbaar en relatief. Maar de lichamen en psyches van mannen en vrouwen zitten anders in elkaar. Daar hebben we ons toe te verhouden.
Er is een kleine groep mensen met genderdysforie of een intersekseconditie. Hen accepteren en omarmen is belangrijk, maar dat betekent niet dat we genderneutraliteit of geslachtsverandering aan de rest van de samenleving als een emancipatie-ideaal moeten presenteren.
Het is de rol van de wetenschapper de samenleving te vertellen waar de grenzen van de realiteit liggen. Hoe gevoelig dat ook ligt. Ik heb de verantwoordelijkheid genomen die ongemakkelijke boodschap te verkondigen, en dat heeft mij de kop gekost.
Je zet me neer als iemand die tierend om zich heen slaat. Daarmee reduceer je mij tot de enkele momenten waarin ik mijn beheersing verloor. Ik heb een eenzame en ongelijke strijd gevoerd tegen machtige instituten en bewegingen die mij hard hebben aangevallen en uitgesloten.
Onder die omstandigheden kwam de valse relnicht soms in me naar boven. Maar veel vaker was ik rustig, beheerst en inhoudelijk. Achteraf gezien had ik liever altijd de ander wang toe gekeerd. Maar dat betekent niet dat ik mijn uitsluiting aan mezelf te danken heb.
Mijn genderkritische positie werd simpelweg niet geaccepteerd. COC gooide mij uit hun regenboogcommissie en weigerde gesprek. Op de UvA maak ik me al maanden hard voor debat op de campus, maar dat mag niet gevoerd worden omdat mijn inhoudelijke werk onterecht als discriminatie wordt gezien.
De intolerantie naar “genderkritiek” is in onze gemeenschap schrikbarend groot. Als die critici als reactie daarop boos of zelfs vals worden, is dat niet de oorzaak maar het gevolg van hun uitsluiting.
Ik heb de UvA en de LHBTI-beweging een ongemakkelijke spiegel voorgehouden. Dat dat enkel tot agressie in plaats van dialoog heeft geleid, bewijst mijn stelling dat de beweging radicaliseert.
Het is makkelijk mij als zondebok te kruisigen en mijn fouten onder een vergrootglas te leggen. Ik kijk in de spiegel en zie dat niet alles goed ging. Ik ben een mens. Maar ik heb in elk geval gehandeld en gedaan wat ik kon.
Wanneer kijkt de LHBTI-beweging in de spiegel?
Groeten,
Laurens