Ja het was een bloedstollende finale van het WK2022 in Qatar, tussen Argentinië en Frankrijk. Argentinië komt als de grote winnaar uit de bus, naar ik gun het de Argentijnen toch niet. Ze hebben het hele toernooi lang ronduit onsportief gespeeld, wat een machogedoe en wat een mega ego’s.
Intussen worden ze op handen gedragen en is er geen ruimte om het gif aan te kaarten dat in de cultuur van het Argentijnse team zit. Alsjeblieft laat dit niet de norm worden van de voetbalcultuur van de toekomst.
Bij de huldiging na afloop zag ik allemaal engerds op het podium bij elkaar staan. De sjeik van Qatar. De baas van de FIFA. De president van Frankrijk. En natuurlijk de egomaniakale superheld Messi.
Ik zag hun grijzen, hun tevreden koppen, hun onderlinge vriendschappelijkheid. Wat een eng clubje mensen bij elkaar, en dit heeft onze ooit zo mooie volkssport nu in zijn greep. Het is allemaal fouter dan fout.
Direct na de finale keek ik de schokkende documentaire “FIFA Uncovered” op Netflix. Wat een corrupt zootje is die FIFA, gewoon vervlochten met de internationale maffia. En niemand zegt er wat van, iedereen staat erbij en kijkt ernaar. Als er maar gevoetbald wordt.
De corruptie gaat veel verder dan alleen maar arbeiders uitbuiten om stadions te bouwen. Het wereldvoetbal hangt van steekpenningen en smeergeld aan elkaar. Dit is een van de grootste geldstromen ter wereld en het is volledig in handen van corruptie.
De schade die hiermee dagelijks wordt aangericht is niet te bevatten. En wat had het allemaal mooi kunnen zijn als het goed georganiseerd is. Voetbal is de enige echte wereldwijde volkssport. Voetbal zit in het DNA van zoveel jonge meisjes en jongens. De sport is vervlochten met onze kinddromen. Voetbal kan verbinden en verbroederen als niets anders. En dan wordt er op zo’n manier mee omgegaan.
Is het dan gek dat ik al het hele WK het gevoel kreeg dat Argentinië bevoordeeld werd? Waarom elke keer die arbitrage die op Argentijnse hand leek? Waarom al die penalties die wel heel makkelijk gegeven werden aan Argentinië? Waarom houdt iedereen dit overduidelijk giftige team de hand boven het hoofd?
Het lijkt een doorgeslagen complottheorie om te stellen dat er sprake is van matchfixing en omkoping. Maar hoe paranoia ben je eigenlijk als dit toch door je heen gaat? Want de corruptie tussen de FIFA en Argentinië gaat helemaal terug naar 1978, toen het eerste echte professionele WK georganiseerd werd door het dictatoriale militaire Junta-bewind.
De corruptie tussen de FIFA en Qatar heeft ook al een lange geschiedenis. In 1996 werd de Qatarees Mohammed Bin Hammam voorzitter van de AFC, de Aziatische UEFA zeg maar. Bin Hammam werd in 2011 geschorst omdat hij zich eindeloos had laten omkopen, en een sleutelrol heeft gespeeld in de vieze manier waarop Qatar het WK2022 kreeg toebedeeld. En is het nou toeval of niet dat de twee gladiatoren van deze finale – Messi en Mbappe – bij Paris Saint-Germain spelen, een club in handen van geld uit Qatar?
Het zijn overigens echt niet alleen de klassieke schurkenstaten die profiteren van de corrupte FIFA. De Verenigde Staten verloor in 2009 de bid voor het WK2022: onverwachts werd Qatar het gastland. Dit tot grote ontevredenheid van Bill Clinton, die leiding gaf aan het Amerikaanse voorstel. In 2015 deed de FBI een inval bij de FIFA. Er zijn corrupte kopstukken opgepakt, maar anderen voor in de plaats gezet die loyaler zijn aan de VS.
Vlak na deze Amerikaanse machtsgreep won de VS de bid voor het WK2026. Vorig jaar heeft het Amerikaanse ministerie van Justitie bovendien een “schadevergoeding” van 201 miljoen dollar aan de FIFA toegekend, omdat de organisatie “slachtoffer” zou zijn van de corruptie uit het verleden. En moeten wij nu echt geloven dat met dit geld wel integer wordt omgegaan?
Zou het kunnen zijn dat er achter de schermen niet alleen gehandeld wordt over wie het toernooi mag organiseren, maar ook welk team een handje geholpen wordt? De FIFA is zo intrinsiek verbonden met corruptie en al zo lang, dat geen enkel scenario uit te sluiten is. Hoe het ook zij, de winst van Argentinië komt zowel de FIFA als de wereld goed uit. Want men spreekt nu over het beste toernooi ooit, de spannendste finale ooit, de beste speler ooit. En niemand spreekt over de onacceptabele corruptie van de FIFA.
Kennelijk moest er een klassiek helden-narratief worden geschreven van Messi als de grote verlosser. Kennelijk heeft de wereld daar behoefte aan. Kennelijk willen we nog steeds geloven in patriarchale fabeltjes over bijzondere individuen met superpowers, in plaats van de magie van het samenspel en de teamspirit.
Ik blijf dromen van een wereld zonder corrupte FIFA. Het voetbal dat weer is teruggegeven aan het volk. Het voetbal dat in dienst staat van verbinding en verbroedering op wereldniveau. Maar dat zal een wensdroom blijven zolang de FIFA zo typisch patriarchaal is georganiseerd zoals nu. De organisatie is een klassiek old boys network – een eindeloos complexe pyramide van federaties, confederaties en erebaantjes die drijft op machtsmisbruik en hebzucht.
De hardnekkige corruptie van de FIFA staat symbool voor een van de grootste uitdagingen van de komende decennia: hoe bouwen wij als mensen wereldwijde instituties die horizontaal zijn ingericht, gebaseerd zijn op democratie en transparantie, en immuun zijn voor corruptie? De mens zal zich steeds meer planetair moeten organiseren, en zal moeten bewijzen dat we ons op die schaal kunnen verenigen zonder corruptie een kans te geven.
We weten uit de sociale wetenschappen en de bestuurskunde dat het theoretisch moet kunnen: er zijn allerlei innovatieve ideeën over hoe de mens democratisch kan vernieuwen, ook op grote schaal. Het probleem is echter dat de gevestigde orde geen belang heeft om daarmee te experimenteren en op grote schaal uit te rollen.
We zullen dus de corruptie moeten blijven bevechten, en organisaties als de FIFA moeten dwingen tot radicale democratische vernieuwing. Dat zal niet meevallen, maar als het lukt, dan heb je ook wat. Een WK zonder corruptie, wat een kolkende toernooien krijg je dan! Ik heb zomaar het vermoeden dat we dan Nederland en Marokko in de finale hadden gehad.