Het lijkt zover weg, de tijd van lockdowns, avondklokken, mondkapjes, anderhalve meter afstand, boosters en QR-passen. De tijd van elke dag cijfers over besmettingen, doden, IC-bedden, positieve testen. De angstcultuur en de verdeel en heers. De polarisatie tussen wappies en schapen. De opkomst van een nieuw soort totalitarisme.
Maar in mezelf en in mijn leven heeft deze extreme tijd een diepe wond geslagen en die is nog lang niet geheeld, dat merk ik aan alles. Ik ben zo geschrokken van wat er de afgelopen twee jaar gebeurd is. Hoe er opeens massale steun ontstond voor allerlei autoritaire maatregelen. Hoe ik in mijn eigen sociale kring en op mijn werk alleen kwam te staan met mijn kritische standpunten.
Hoe ik werd weggezet als antivaxx, extremist, onsolidair met ouderen en kwetsbaren. Hoe voorheen goede vrienden en collega’s opeens met een boog om me heen liepen. Hoe mijn hele netwerk van activisten (queers, vrouwen, zwarten, linksen) – normaal mijn bondgenoten in strijd tegen autoritaire uitsluitingspolitiek – nu zich vaak tegen me keerde.
Het heeft me diep geraakt, dat mijn eigen sociale bubbel waar ik me altijd thuis voelde, opeens een vijandige en gevaarlijke plek werd. Dat zelfverklaard kritisch links me niet slechts alleen liet staan in mijn verzet, maar ook de aanval op me opende. Ik moest een diepe vechtenergie in mezelf aanboren om de tijd door te komen en trouw te blijven aan mezelf.
En nu probeer ik om van dit alles te helen. Om me te verhouden tot de agressie om me heen en in mezelf. Om na de denken over hoe we in een volgende crisis elkaar niet nog eens zo kwijt kunnen raken.
Het bevreemdt me dat we dit niet veel meer collectief doen: het reflecteren op en verwerken van de heftige coronatijd. De samenleving is in mijn beleving de afgelopen twee jaar in twee stukken gescheurd. Ik zie overal diepe kloven die helemaal tot in mijn eigen sociale leven reiken.
Maar er is geen collectief proces van bezinning. Geen “Truth & Reconciliation”. Geen reflectie op hoe de aanpak anders, menselijker, democratischer had gekund. We zijn alweer bezig met de volgende crises: woningnood, Oekraïne, vluchtelingen, energieprijzen, klimaat. Waar we elkaar weer heel snel voor rotte vis uitmaken en in dezelfde polarisatie terecht komen.
Intussen verwerk ik mijn Corona-trauma met een klein groepje vrienden en gelijkgestemden. Samen gaan we weer naar grote evenementen. Naar theaters. Naar restaurants en cafés. Naar alle plekken waar we tot kort geleden niet eens naar binnen mochten.
Samen proberen we weer vertrouwen te krijgen in sociaal contact met anderen en in het zijn van een onderdeel van een grotere samenleving. Dat gaat met vallen en opstaan.
Op zo’n dag als Koningsdag voelde ik me enerzijds heel gelukkig. Ik had niet voor mogelijk gehouden dat het weer kon: zo’n menigte op de been zonder controle en angst. Maar er hoefde weinig te gebeuren of de sfeer in mezelf sloeg om.
Kijkend naar de vrolijk feestende queer massa op het Homomonument schoten bijvoorbeeld regelmatig allerlei donkere gedachten door me heen. Is dit nog wel echt mijn community? Waar was hun verzet tegen uitsluiting toen de nacht viel de afgelopen twee jaar? Hoor ik hier wel?
Is er iemand hier die het voor me opneemt straks, als er weer een nieuwe Coronagolf komt en ik me weer weiger te laten prikken? Of word ik weer aangevallen en weggezet en kom ik geen kroeg meer in? En hoe zorg ik dan dat ik het hoofd koel hou en dicht bij mezelf blijf, mijn eigen leven overeind hou?
Gelukkig ebden die zorgen en gedachten ook weer weg. De meeste mensen deugen, kon ik mezelf weer in herinnering roepen. Zolang we open en oprecht het gesprek met elkaar aangaan, vanuit het hart, zullen we weten te verbinden. Ook als er allerlei verschillen bestaan. Het gesprek zal niet makkelijk zijn, maar we zullen zorgen dat we elkaar niet nog een keer zo kwijt raken.