Voor DemLab van de Radboud University gaf ik onlangs een lezing over het belang van een open en democratische wetenschapsbenadering tot Corona. Die lezing staat nu online.
Werken mondkapjes nou wel of niet? Wordt het virus verspreidt door aerosolen of grote druppels? Wat zijn de voor- en nadelen van vaccins? En welke rol kan Vitamine D3 spelen in de bestrijding van de pandemie?
We zijn geneigd om deze vragen uit te besteden aan wetenschappelijke specialisten: biomedici, epidemiologen, virologen, artsen, etc. Maar het idee dat deze specialisten de waarheid in pacht hebben, is in de wetenschapsfilosofie in crisis geraakt.
In deze lezing leg ik dit uit aan de hand van de inzichten van de Franse filosoof Bruno Latour. Alle bovengenoemde vragen gaan over wat de Franse filosoof Bruno Latour “non-humans” noemt: objecten (mondkapjes, vaccins, vitamines, luchtdruppeltjes) die worden gemobiliseerd in kennisnetwerken rondom Corona.
Latour stelt dat objecten altijd inherent onzeker en politiek zijn, en daardoor nooit door wetenschappers alleen begrepen kunnen worden. Om goede kennis te produceren over dit soort objecten moeten we de wetenschap democratiseren: het wetenschappelijke bastion moet worden opengebroken.
Lees mijn stuk over de risico’s van de mRNA-vaccinatie (2020):
A Scientific Case Against The Covid-19 mRNA Vaccine
Uit het werk van Latour volgt een radicaal nieuw waarheidsbeeld: wetenschappers moeten het monopolie op de waarheid loslaten, en zich gaan openstellen voor de bevindingen en inzichten van “niet-wetenschappelijke kennispartners”.
In de praktijk van Corona betekent dat dat het OMT niet alleen de deuren moet openen voor kennis uit andere disciplines dan de medische (zoals sociologie, ethiek, economie, etc), maar ook voor kennis die door burgers in de samenleving wordt gemaakt.
Het kennisplatform van Maurice de Hond, critici van vaccins, manifesten en initiatieven van ondernemers: zij zouden met open armen moeten worden ontvangen door het RIVM en het OMT. Alleen als we samenwerken met dit soort kennispartners kunnen wetenschappers een complex vraagstuk als de Coronapandemie kraken.
De transparantie, dialoog en nederigheid die dat vraagt van wetenschappers is geen morele kwestie, maar een noodzakelijkheid om tot goede kennis te komen. Deze cultuuromslag is echter nog in geen velden of wegen te zien.
Sterker nog: het debat is al maanden aan het vernauwen, en iedereen met een andere opvatting dan die van de mainstream biomedische wetenschap wordt steeds vaker weggezet als gestoorde complotwappie. En dat terwijl juist forse kritiek vanuit linkse en intellectuele hoek juist nu zo hard nodig is.
Deze dynamiek leidt tot zorgelijke polarisatie met aan de ene kant een keiharde top-down Corona-aanpak die inmiddels totalitaire trekjes krijgt, en aan de andere kant een beweging als Viruswaarheid die het bestaan van de pandemie praktisch ontkent en die steeds meer samenklontert met extreemrechts.
Zolang de wetenschap gesloten blijft en wij denken dat Corona een puzzel is die slechts door (biomedische) specialisten kan worden opgelost, zullen we nooit uit deze pandemie komen en zal de samenleving steeds meer uit elkaar worden getrokken.
Lees mijn stuk over de gevaren van de technologische agenda achter de Coronamaatregelen (2020):
Why We Have To Resist The Technological Covid-19 Agenda
Je kunt mij deze stelling verder zien onderbouwen in onderstaande video. De informatiedichtheid is hoog want los van een verhaal over Corona geef ik een stoomcursus Latouriaanse filosofie in slechts 40 minuten.
Mijn dank aan DemLab en Radboud Universiteit voor dit platform en de open blik!